Kuyruk sokumu (sakrum) kemiğinden çıkan sakral sinir kökleri S2-S3-S4 birleşerek pudendal sinir olarak devam eder. Pudendal sinir özellikle
- Pelvik taban kaslarının uyarılması ve kasılmasında,
- Genital organların (erkekte penis ve testis torbası, kadında klitoris ve vulva ile 1/3 dış vajina kanalı) uyarılması ve bu bölgeden gelen duyuların algılanmasında ve beyine iletilmesinde
- İdrar hissinin mesaneden algılanması ve beyine iletilmesinde
- Anüs (makat) büzük kasının kasılması ve kontrolünde
önemli fonksiyona sahiptir.
Pudendal sinir dört dala ayrılarak kadın genital sisteminde etkilediği alanlara dağılır.
- İnferior rektal sinir
- Perineal sinir
- Labial sinir
- Dorsal klitoris siniri
Özellikle kadınlarda nadir olarak rastlanılan kontrolsüz ve ardışık cinsel uyarılma ve orgazm tablosu ile pudendal sinir arasındaki önemli ilişki günümüzde artık önemli oranda gün yüzüne çıkmaya başlamıştır.
Cinsel Uyarılma Sendromu (İngilizce: Sexual Arousal Syndrome) özellikle pudendal sinirin sıkışması ya da pudendal siniri çevreleyen dokulardaki anatomik yapıdaki değişim nedeniyle farklı tekrarlayan şekilde uyarılması ile klinikte kendisini göstermektedir.
Bu durum, kişinin ve ailesinin yaşam kalitesi ve psikolojik durumunu derinden etkileyen bir durumdur.
Pudendal sinirin sıkışması (pudendal sinir tuzak nöropatisi, pudendal nerve entrapment) farklı tablolar şeklinde kendisini göstermektedir.
Bu durum genellikle
- Anüs ve genital organlarda ağrı (özellikle oturmakla artan, yatınca azalan ağrı)
- İdrar kesesinde ağrı, özellikle mesanenin idrarla dolmaya başladığında idrar hissinin ağrılı şekilde (iğneli top varmış gibi, yaraya tuz basarmış gibi) oluşmaya başlaması ve hastanın rahatlamak için bir an önce idrarını boşaltmak istemesi
- Makat içinde bir kitle varmış gibi ağrı ve devamlı büyük abdest yapma isteği
- İdrar yapmada zorlanma ve tam boşaltamama hissi
- Ardışık kontrolsüz cinsel uyarılma ve orgazm atakları
- Vajinal ağrı (ilişki sırasında ve ilişkiden hemen sonra olabilir)
- Erkekte boşalmanın ağrılı yanmalı olması, ağrılı orgazm hissi
Cinsel uyarılma ve ilişki sırasında pelvik taban kaslarının kasılarak orgazm duygunun oluşmasında pudendal sinirin iletimi anahtar role sahiptir. Bu önemli fonksiyon nedeniyle, pudendal sinirin tam olmayacak şekilde sıkışması ile uyarılması ile kontrolsüz ve ardışık şekilde cinsel uyarılma ve devamlı ilişki isteği ve cinsel uyarı olmasa dahi ardışık kontrolsüz orgazmlar şekilde klinikte kendini gösterebilir. Ciddi şekilde yaşam kalitesinde ve kişinin psikolojisinde travmalar yaratmakla beraber, beraberinde vajinal ağrının da olması ile cinsel ilişki de ayrı olarak önemli bir ızdırap olmaktadır.
Şekil-1: Bu şekilde de kırmızı daireler içine alınmış erkekteki ve kadındaki genital uyarılma noktalarından gelen dokunma uyarıları pudendal sinir ile omurilikteki Onuf çekirdeklerine ve beyindeki korteks bölgesine ulaştırılmaktadır. Beyindeki orgazm reaksiyonunun oluşması ile eş zamanlı pudendal sinir uyarısı ile pelvik tabandaki kaslar kasılmakta ve boşalma olmaktadır.
Pudendal sinir sıkışması (pudendal sinir tuzak nöropatisi) konusunda bu hastaların mutlak suretle değerlendirilmesi ve gerekirse pudendal sinir blokajı ya da tespit edildiğinde pudendal sinirin dekompresyonu (serbestlenmesi ve rahatlatılması) ile klinik belirtilerde tamamen iyileşme büyük başarı oranı ile sağlanabilmektedir.
Kadınlarda görülen kontrolsüz ve ardışık cnsel uyarılma sendromu, özellikle altta yatan neden net olarak bilinmediği için ve yapılan rutin tetkiklerde genellikle bir şeye ulaşılamadığı için hastalara bunun genellikle psikolojik olduğu söylenmektedir. Bu da kişinin ve aile yaşantısında ciddi travmalara yol açabilen sonuçların yaşanmasına neden olabilmektedir. Halbuki bu sendromun altında pudendal sinire bağlı bir sorunun olduğunun bilinmesi ve buna yönelik tedavi mümkündür ve mutlaka bilinmelidir. Bu hastalar detaylı şekilde değerlendirilmeli ve tedavisi planlanmalıdır
Prof. Dr. Tibet Erdoğru
